مجازات های تکمیلی و تبعی

مجازات تکمیلی

 دادگاه می تواند فرد محکوم به حد، قصاص یا مجازات تعزیری درجه یک تا شش را به یک یا چند فقره از مجازات های تکمیلی مذکور در ماده 23 قانون مجازات اسلامی، محکوم نماید. مجازات تکمیلی انتخابی قاضی باید متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات محکوم باشد.مدت مجازات تکمیلی بیش از دو سال نمی باشد مگر قانون به نحو دیگری مقرر نماید.

نکته: اگر مجازات تکمیلی و اصلی از یک نوع باشد فقط مجازات اصلی مورد حکم قرار می گیرد.

 

انواع مجازات های تکمیلی :

1-اقامت اجباری در محل معین

2-منع از اقامت در محل یا محل های معین

3-منع از اشتغال به شغل، حرفه یا کار معین با سه شرط (لغو جواز کار یا پروانه کسب (ماده 30 قانون مجازات اسلامی) – جرم به سبب اشتغال به این شغل ارتکاب یافته – اشتغال به این شغل وقوع جرم را تسهیل کند)

4-انفصال از خدمات دولتی و عمومی

5-منع از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و یا تصدی وسایل موتوری – مستلزم ابطال گواهینامه

6-منع از داشتن دسته چک یا اصرار اسناد تجاری – مستلزم ابطال برگه های سفید چک و انسداد حساب جاری و ممنوعیت از افتتاح حساب

7-منع از حمل سلاح – مستلزم ابطال پروانه حمل و توقیف سلاح

8-منع از خروج اتباع ایران از کشور – مستلزم ابطال گذرنامه و ممنوعیت درخواست مجدد آن

9-اخراج بیگانگان از کشور – پس از اجرای کامل مجازات اصلی و با حکم دادگاه ممکن می باشد.

10-الزام به خدمات عمومی

11-منع از عضویت در احزاب، گروه ها و دستجات سیاسی یا اجتماعی

12-توقیف وسایل ارتکاب جرم یا رسانه یا موسسه دخیل در ارتکاب جرم

13-الزام به یادگیری حرفه، شغل یا کار معین

14-الزام به تحصیل

15-انتشار حکم محکومیت قطعی

 

* در صورت عدم رعایت مجازات تکمیلی از سوی محکوم علیه (ماده 24 قانون مجازات اسلامی)

1- نخستین تخلف: دادگاه صادرکننده حکم تا یک سوم به مدت مجازات تکمیلی خواهد افزود

2- تکرار تخلف: دادگاه صادر کننده حکم بقیه ی مدت مجازات تکمیلی را به حبس یا جزای نقدی درجه 7 یا 8 تبدیل می کند.

 

نکته: بعد از گذشت نیمی از مجازات تکمیلی دادگاه می تواند با پیشنهاد قاضی اجرای احکام، در صورت اطمینان به عدم تکرار جرم و اصلاح مجرم، نسبت به لغو یا کاهش مدت زمان مجازات تکمیلی اقدام کند.

نکته: زمان شروع اجرای مجازات تکمیلی، حین مجازات اصلی یا بعد آن است.

 

 

 

مجازات تبعی

مجازات های تبعی، محکوم به حکم قطعی در جرایم عمد را، پس از اجرای حکم یا مشمول مرور زمان از حقوق اجتماعی محروم می کند.

 

مدت مجازات تبعی (ماده 25 قانون مجازات اسلامی):

1-هفت سال در محکومیت به مجازات های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف حکم اصلی

2-سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه ی جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه 4

3-دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه ی جنایت وارد شده نصف دیه ی مجنی علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه 5

 

حقوق اجتماعی موضوع ماده 25 (ماده 26 قانون مجازات اسلامی)

1-داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی شهر و روستا

2-عضویت در شوری نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هییت دولت و تصدی معاونت رییس جمهور

3-تصدی ریاست قوه قضاییه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری

4-انتخاب شدن یا عضویت در انجمن ها، شوری ها، احزاب و جمعیت ها به موجب قانون یا با رای مردم

5-عضویت در هییت های منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف

6-اشتغال به عنوان وزیر مسئول یا سردبیر رسانه های گروهی

7-استخدام و یا اشتغال در کلیه ی دستگاه های حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمان ها و شرکت های وابسته به آن ها، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نمادهای تحت نظر رهبری، شهرداری ها و موسسات مامور به خدمات عمومی و دستگاه های مستلزم تصریح یا ذکر نام برای مشمول قانون بر آن ها

8-اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی، ازدواج و طلاق و دفتریاری

9-انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام

10-انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی

11-استفاده از نشانهای دولتی و عناوین افتخاری

12-تاسیس، اداره یا عضویت در هییت مدیره شرکت های دولتی، تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا موسسه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی علمی